Tranh phong cảnh trừu tượng – Lịch sử và ý nghĩa nghệ thuật

Tranh phong cảnh trừu tượng có lẽ còn khá xa lạ với nền hội họa Việt Nam nhưng đã có hàng trăm năm phát triển trên thế giới. Dòng tranh trừu tượng này đưa người xem đắm chìm trong những khung cảnh nửa thực nửa mơ đầy hư ảo. Trong bài viết này, các bạn hãy cùng Halo Canvas tìm hiểu về lịch sử dòng tranh này cũng như ý nghĩa nghệ thuật bên trong đó nhé!

Tranh trừu tượng phong cảnh là gì?

Tranh phong cảnh trừu tượng vừa là tranh trừu tượng vừa là tranh phong cảnh. Phương pháp vẽ tranh này có thể đòi hỏi rất nhiều sự sáng tạo của họa sĩ bằng cách thay đổi khung cảnh tồn tại trong cuộc sống thực hoặc tạo ra một khung cảnh trong trí tưởng tượng. Sự trừu tượng có thể được thực hiện mà không có bất kỳ ý nghĩa biểu tượng nào hoặc nét trừu tượng có thể đại diện cho một ý tưởng và thể hiện nội tâm và cảm xúc của họa sĩ. Những bức tranh phong cảnh trường phái trừu tượng có chủ ý khác với những gì tồn tại trong cuộc sống thực và thu hút cả người vẽ và người xem.

Bởi vì một bức tranh phong cảnh trừu tượng sử dụng các đặc điểm từ trào lưu nghệ thuật trừu tượng, không có gì lạ khi tìm thấy các chất liệu tự nhiên khác thường trong bức tranh. Ví dụ, một nghệ sĩ có thể thêm vỏ sò, một chiếc lá, cát, dây và nhiều vật liệu khác. Những bức tranh này thường có kết cấu thị giác hoặc xúc giác. Nghệ sĩ cũng có thể nhấn mạnh chất lượng của ánh sáng theo nhiều cách khác nhau bằng cách sử dụng sơn ánh kim hoặc kim loại. 

Nguồn gốc của nghệ thuật phong cảnh trừu tượng

Người Hy Lạp đã vẽ những bức tranh thiên nhiên cách đây 1500 năm. Các nghệ sĩ Trung Quốc cũng vậy, mặc dù các tác phẩm của họ theo truyền thống không được gọi là phong cảnh vì sự hiện diện phổ biến của những hình người nhỏ bé. Nhưng phải đến thế kỷ 16 khi thiên nhiên trở thành một chủ đề được các họa sĩ châu Âu chấp nhận. Đó là khi các nghệ sĩ Hà Lan bắt đầu tạo ra những bức tranh phong cảnh trừu tượng mà họ gọi là tranh “landschap”, khác biệt so với khung cảnh thiên nhiên thông thường. Nhưng phải 200 năm sau, Académie người Pháp mới chấp nhận vẽ tranh phong cảnh như một thể loại hợp lệ.

Sức ảnh hưởng của nghệ thuật phong cảnh tới tranh trừu tượng

Vào giữa những năm 1800, các nghệ sĩ phong cảnh bắt đầu sử dụng một phong cách hội họa được gọi là “plein-air” hoặc bức tranh ngoài trời. Plein-air đã đưa các họa sĩ rời khỏi xưởng vẽ của họ để vẽ bên ngoài. Điều này ngay lập tức làm cho bức tranh phong cảnh trở nên đặc sắc và cuốn hút vượt bậc so với thông thường mà một họa sĩ có thể làm. Bức tranh Plein-air mà ngày nay là tranh phong cảnh trừu tượng cung cấp một thế giới của những trí tưởng tượng vô hạn, chẳng hạn như ánh sáng lấp lánh của mặt nước, sự thay đổi màu sắc của bầu trời, vô số màu sắc và hình dạng kỳ diệu trong tự nhiên.

Hội họa ngoài trời đã góp phần trực tiếp vào việc Chủ nghĩa Ấn tượng tập trung vào việc nắm bắt các phẩm chất của ánh sáng, và các thử nghiệm của Chủ nghĩa Hậu ấn tượng với màu sắc và chuyển động. Ví dụ về “Đêm đầy sao” của Vincent van Gogh, một kiệt tác tranh phong cảnh trừu tượng Hậu ấn tượng từ năm 1889. Trong đó, van Gogh cố gắng truyền tải cảm xúc hơn là thực tế, một minh chứng của bức tranh phong cảnh như một phương tiện hoàn hảo cho nhiệm vụ nghệ thuật chung để truyền tải “ cảm nhận ”về một chủ thể hơn là khung cảnh chính xác của nó.

“Đêm đầy sao” là một trong 7 kiệt tác tranh sơn dầu nổi tiếng nhất mọi thời đại

Sức ảnh hưởng của nghệ thuật trừu tượng tới tranh phong cảnh

Các nghệ sĩ trừu tượng ban đầu đã nâng cao tầm vóc của hội họa phong cảnh bằng cách sử dụng nó như một thể loại được lựa chọn để truyền tải các phương pháp phát triển nhanh chóng của họ. Georges Braque đã vẽ tranh phong cảnh trừu tượng Fauvist một cách xuất sắc, tôn vinh những lựa chọn màu sắc sống động, tùy ý, đã mạnh dạn từ chối bảng màu hiện thực của cảnh được miêu tả. Sau đó, Braque, Pablo Picasso và Albert Gleizes, những tiếng nói hàng đầu của chủ nghĩa Lập thể, thường xuyên sử dụng phong cảnh làm đối tượng lý tưởng để khám phá những ý tưởng đột phá của họ.

Hans Hofmann , một trong những nghệ sĩ trừu tượng có ảnh hưởng nhất trong lịch sử, là một họa sĩ đam mê vẽ phong cảnh, dần dần phát triển hình ảnh mang tính biểu tượng của ông qua chúng. Hofmann đã dạy nhiều họa sĩ trừu tượng hàng đầu của Thế kỷ 20 , và trực tiếp hoặc gián tiếp đặt ra câu hỏi cho họ về ý nghĩa của từ phong cảnh.

Tranh phong cảnh trừu tượng thời kỳ đương đại

Những thành tựu về khái niệm trong quá khứ của nghệ thuật trừu tượng cho phép các họa sĩ đương đại hoàn toàn tự do khám phá những góc nhìn mới về phong cảnh. Sarah Hinckley tạo ra những bức tranh phong cảnh trừu tượng bằng cách sử dụng những dải màu rộng rãi có sự khuếch tán sắp xếp theo những cách gợi ý về các đường chân trời. Hinckley lấy cảm hứng từ ấn tượng được tạo ra tại sự hội tụ của cát và biển. Tác phẩm của cô gợi ý đến những ấn tượng như vậy, dựa vào màu sắc và kết cấu để truyền tải bản chất của thiên nhiên.

Mặc dù được truyền cảm hứng khác nhau, các họa sĩ Tom McGlynn và Debra Ramsay đều đang mở rộng ranh giới khái niệm về cách mô tả cảnh quan xung quanh của một nghệ sĩ. McGlynn tạo ra những bức tranh tối giản bao gồm các khối màu hình chữ nhật được sắp xếp trên nền vải trắng. Để tìm ra ngôn ngữ hình ảnh này, McGlynn giảm thiểu và tóm tắt các yếu tố của cảnh quan đô thị. Tương tự, Ramsay tạo ra sự sắp xếp của các khối màu, đường thẳng và hình dạng hình học. Để tìm ra ngôn ngữ hình ảnh của mình, cô ấy giảm bớt và tóm tắt các yếu tố thay đổi màu sắc từ các yếu tố tự nhiên của cảnh quan hoang dã.

Những dòng tranh phong cảnh trừu tượng đặc sắc

Tranh phong cảnh trừu tượng tối giản

Các bức tranh phong cảnh trừu tượng tối giản tập trung vào một bố cục phức tạp và bảng màu đơn giản. Những bức tranh này là kết quả của trí tưởng tượng phong phú và không có thật. 

Tranh phong cảnh trừu tượng kỹ thuật số

Bức tranh phong cảnh trừu tượng kỹ thuật số là sự kết hợp của một bức ảnh phong cảnh thực tế và nghệ thuật vẽ màu kỹ thuật số. Các lớp màu và kết cấu hình thể đã được thêm vào từ các lớp sơn. Bằng việc sử dụng kỹ thuật số, họa sĩ biết được cách phân chia phối màu chuẩn, làm bức tranh thêm phần bí ẩn và cuốn hút. 

Vừa rồi là những thông tin cơ bản về lịch sử tranh phong cảnh trừu tượng cũng như ý nghĩa họa sĩ muốn truyền tải qua mỗi bức tranh mà Halo Canvas muốn gửi đến bạn. Hy vọng qua những kiến thức vừa rồi sẽ giúp bạn hiểu hơn về tranh trừu tượng phong cảnh – một dòng tranh độc đáo của nghệ thuật hội họa.